Over de dorpen Nieuw Scheemda & ‘t Waar

Nieuw Scheemda
(Gronings: Scheemterhammerk) is een dorp in de gemeente Oldambt in de Nederlandse provincie Groningen. Het ligt ten noorden van Scheemda en Scheemderzwaag, in het noorden van de gemeente en in het hart van het klei-Oldambt. Het dorp telt volgens gegevens van het CBS 347 inwoners (2021). Nieuw-Scheemda vorm een tweelingdorp met ‘t Waar.

Het huidige Nieuw-Scheemda is ontstaan als dijkdorp na de inpoldering van een deel van de Dollard aan het einde van de zestiende eeuw. Oorspronkelijk werd de nieuwe nederzetting aangeduid als Scheemderhamrik, ofwel de ‘gemeenschappelijke boerengronden in het buitengebied van Scheemda’.

De hervormde kerk van Nieuw-Scheemda uit 1661 heeft een kerkorgel uit 1698. Het geldt als het kleinste Arp Schnitger-orgel ter wereld en is in 1802 door Heinrich Hermann Freytag verbouwd.

In de nabijheid van Nieuw-Scheemda zijn drie molens te vinden; twee grote poldermolens, De Dellen en de Westerse Molen, en een tjasker.

 

‘t Waar
(Gronings: t Woar) is een streekdorp in de gemeente Oldambt in de provincie Groningen (Nederland), gelegen in het kleigedeelte van het Oldambt. Het dorp ligt aan een oude oeverwal in de ingepolderde Dollard. Het dorp telt volgens gegevens van het CBS 101 inwoners (2021).

De naam van het dorp verwijst naar een sluis in het Ol Daipke. Woar of waar (vgl. bewaren) is een oud synoniem voor zijl, het Groningse woord voor sluis. De Dollard werd in deze streek vanaf het einde van de zestiende eeuw op de zee teruggewonnen.

Voor de inpoldering liep hier de Menter A, het Oude Diepje zal daar een restant van zijn geweest. Tegenwoordig ligt het dorp tussen het Buiten Nieuwediep en het Termunterzijldiep.